Dieta 3 milionów Polaków, czyli dieta wegetariańska.

Dieta wegańska i wegetariańska zyskuje coraz większą popularność. Aktualnie około 3 miliony Polaków stosuje dietę wegetariańską lub wegetariańską. W tym artykule dowiesz jakie są odmiany wegetarianizmu oraz jakie zalety i wady ma ta dieta.

Weganizm to nie tylko sposób odżywiania ale także filozofia, styl życia, która obejmuje znacznie więcej niż samo jedzenie. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej przeczytaj artykuł do końca.

Spis treści:

• Weganizm i jego rodzaje
• Powody stosowania diety roślinnej
• Co poza dietą?
• Wady i zalety
• Czy zawsze dieta wegetariańska jest zdrowa?
• Czy weganie są lepsi od mięsożerców?
• Podsumowanie

Weganizm i jego rodzaje

Wegetarianizm to sposobem odżywiania, który polega na wykluczeniu mięsa lub produktów pochodzenia zwierzęcego. Przyjmuje on wiele form do łagodnych do bardzo restrykcyjnych.

Możemy wyróżnić:

• fleksitarianizm – to najłagodniejsza odmiana wegetarianizmu. Jest to dieta bazująca na produktach roślinnych ale pozwalająca na spożywanie produktów zwierzęcych w tym nawet niewielkich ilości czerwonego mięsa.
• semiwegetarianizm – polega na jedzeniu głównie produktów roślinnych ale dopuszcza też produkty zwierzęce w tym mleko i jego przetwory, jaja, ryby i owoców morza oraz drób, bez czerwonego mięsa.
• wersje uwzględniające produkty pochodzenia zwierzęcego poza mięsem. Zależnie od dodanego przedrostka dieta składa się z produktów roślinnych i:
  • pesco – ryb i owoców morza,
  • owo – jaj,
  • lakto – mleka i produktów mlecznych,

np. pescoowowegetarianin je ryby i jaja ale nie spożywa mleka i produktów mlecznych, a laktowegetarianin je mleko i jego przetwory ale nie je jaj i ryb.

• weganizm – w skład diety wchodzą wyłącznie produkty roślinne. Wykluczone są wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego.
• witarianizm – polega na spożywaniu tylko surowych produktów roślinnych
• frutarianizm – pozwala na jedzenie wyłącznie owoców. Bardziej restrykcyjna forma frutarianizmu dopuszcza spożycie tylko owoców które same spadły z drzewa,
• liquidarianizm – w tej wersji wegetarianizmu dozwolone są surowe warzywa i owoce ale tylko w postaci soku,
• sprautarianizm – polega na żywieniu się głównie kiełkami.

Powody stosowania diety roślinnej

Powodami dla których ludzie decydują się na przejście na dietę wegetariańską jest wiele. Do najczęstszych przyczyny możemy zaliczyć wzgledy:

• środowiskowe – które skupiają się na dbaniu o planetę i klimat, ponieważ produkcja mięsa w dużej mierze obwiniana jest za degradację środowiska.
• ekonomiczne – produkcja mięsa jest droższa niż produkcja warzyw. W 1973 roku w USA, jako paszę, zużyto 140 milionów ton zboża i soi z czego uzyskano 14 milionów ton mięsa. 
• medyczny/zdrowotny – dieta bogata w owoce i warzywa wykazuje prozdrowotne działanie, a mięsożercy często zapominają w swojej diecie o warzywach i owocach.
• utopijne – niektórzy twierdzą że dieta wegetariańska pozwoli na osiągnięcie całemu społeczeństwu szczęścia. Zniknąłby konsumpcjonizm i głód na świecie (zboża przeznaczone na paszę mogłyby zapewnić pożywienie dla głodujących), oraz wszyscy byliby zdrowsi, szczęśliwsi oraz żyliby dłużej.
• moralne – dążenie do wolności dla zwierząt, zaprzestania traktowania ich jak produkt spożywczy. Odwołuje się do dbania o słabsze stworzenia.
• religijny – traktowanie wegetarianizmu jako postu który ma za zadanie oczyścić ciało i duszę. Także Buddyzm często utożsamiany jest z wegetarianizmem, mimo że Budda nie był wegetarianinem i nie nalegał aby unikać mięsa. Ograniczanie mięsa w Buddyzmie wiążę się z wierzeniem w reinkarnację i możliwość odrodzenia się w postaci zwierzęcia.

Co poza dietą?

Jak widzisz przejście na weganizm zwykle nie jest spowodowane tym że komuś nie smakują produkty zwierzęce lecz jest całym stylem życia. Gdyby weganie nie lubili mięsa to nie powstawałyby wegańskie substytuty mięsa w postaci parówek i kotletów, które smakiem i wyglądem mają przypominać mięso.

Wiąże się to z unikaniem wszystkiego co jest wyprodukowane ze zwierząt w tym futra, skórzanych ubrań i dodatków oraz leków zawierających w składzie elementy zwierzęce. 

Zalety i wady

Dieta wegetariańska ma oczywiście swoje zalety ale także wady.

Ciężko mi sformułować wady i zalety diety wegetariańskiej/wegańskiej, ponieważ to czy Twoja dieta będzie miała wypisane niżej zalety zależy od ciebie i wiele poniższych zalet jak i wad można by wykreślić.  Więcej o tym dowiesz się w dalszej części tego artykułu.

Do zalet możemy zaliczyć:

• Zwiększone spożycie witamin i antyoksydantów,
• Produkty roślinne zawierają dużo witamin i innych składników odżywczych – mają wysoką gęstość odżywczą,
• Zmniejszone spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych (znajdują się głównie w produktach zwierzęcych),
• Nie zawierają lub zawierają małą ilość cholesterolu,
• Dieta jest zwykle bogatsza w węglowodany złożone i błonnik pokarmowy.

Minusami diety wegańskiej jest:

• Utrudnione dostarczenie odpowiedniej ilości białka,
• Mogą wystąpić trudności z pokryciem zapotrzebowania kalorycznego – ze względu na niską kaloryczność warzyw i owoców,
• Niższa wartość biologiczna białka,
• Niska biodostępność i mała ilość wapnia, cynku i żelaza,
• Konieczność suplementacji witaminy B12,
• Bardzo niska zawartość witaminy D w produktach roślinnych (w niewielkich ilościach w grzybach),
• Konieczność suplementacji kwasów tłuszczowych DHA i EPA.

Czy zawsze dieta wegetariańska jest zdrowa?

Panuje przekonanie że dieta roślinna jest zawsze zdrowa lub zdrowsza od tradycyjnej diety zawierającej mięso.

To oczywiście nie ma prawa być prawdą.

Obie diety mogą być zarówno zdrowe jak i niezdrowe, wszystko zależy od tego jakie produkty wybieramy.

Dodatkowo dieta wegetariańska może być także bardzo niezdrowa, bo trudniej jest ją zbilansować, czyli ułożyć ją tak aby zawierała odpowiednie ilości wszystkich składników pokarmowych.

Jeżeli dobrze nie zbilansujesz swojej diety to nie ważne czy będzie to wegetarianizm, czy dieta śródziemnomorska, czy keto to będzie Ci ona szkodzić.

To jakie produkty wybierzesz ma także wielkie znaczenie. 

Kiedyś dieta wegetariańska była uboższa w produkty przetworzone bo były ciężko dostępne i głównie składała się z nieprzetworzonych produktów. Teraz mamy pełno słodyczy, parówek, serów i przetworzonej żywności, która jest wegańska. To że coś jest wegańskie nie sprawia że z automatu jest to zdrowe, bo przecież cukier i sól też są wegańskie.

Moża być na diecie roślinnej i jeść tony przetworzonej żywności i słodyczy, które nie wpłyną pozytywnie na nasze zdrowie. Nie będzie tam prawie witamin, węglowodanów złożonych błonnika.

Można też jeść mięso, ryby i owoce morza, zgodnie z piramidą zdrowego żywienia i aktywności fizycznej, opierając dietę na warzywach oraz owocach, i nieprzetworzonej żywności. 

Porównując te dwa przykłady to osoba jedząca mięso będzie zdrowsza.

Dlatego nigdy nie można uogólniać że wszyscy, stosujący jakąś dietę są zdrowsi. 

Wszystko zależy od wyborów jakich dokonujemy.

Czy weganie są lepsi do mięsożerców?

Osoby jedzące mięso często nie przepadają za weganami i na odwrót. Dzieję się tak prawdopodobnie ponieważ nie tylko powody dla których ktoś miałby rezygnować z mięsa nie dla wszystkich są jasne to dodatkowo niektórzy weganie dają wyczuć swój brak tolerancji dla wyborów żywieniowych mięsożerców.

Powstaje podział na lepszych – roślinożerców, dbających o dobro zwierząt i gorszych – mięsożerców, dla których los zwierząt jest jakby obojętny.

Takie podejście i spory są, moim zdaniem, nie na miejscu. 

Nie należy oceniać drugiej osoby, pod żadnym względem a szczególnie przez pryzmat tego co je, bo nigdy nie znamy czyjejś historii, stanu zdrowia, itp.

Każdy z nas ma swoje własne poglądy i myśli że jego sposób odżywiania jest najlepszy, ale to nie znaczy że ktoś jest gorszym człowiekiem.

Podsumowanie

Pamiętaj że aby dieta wegetariańska przynosiła korzyści musi być dobrze zbilansowana,a wybór produktu oznaczonego jako wegański nie oznacza, że jest on zdrowszy.

Już niedługo pojawi się darmowy jadłospis wegański. Zaobserwuj mnie na instagramie aby go nie przegapić

@ninja_zdrowia

Źródła:

1. Kulinarne zakazy, Anna Gawrońska https://cdn.ug.edu.pl/48026/kulinarne-zakazy/ [dostęp 10.09.2020 r., 11:29]
2. Dieta wegetariańska w świetle zasad prawidłowego odżywiania – postawy i zachowania wegetarian w Polsce, Ewa Pyrzyńska, Zesz. Nauk. UEK, 2013; 906: 27–36 e 
3. Wegetarianizm w kontekście dyskusji nad żywieniem człowieka, Yuliya Kalodkina https://www.academia.edu/36901133/Wegetarianizm_w_kontek%C5%9Bcie_dyskusji_nad_%C5%BCywieniem_cz%C5%82owieka [dostęp 10.09.2020 r., 13:03]
4. Współczesna myśl wegetarianizmu na Zachodzie, Bożena Kuśmierczyk, Humanistyka i Przyrodoznawstwo 10, 2004, 127-137 f 
5. Stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka PAN w sprawie wartości odżywczej i bezpieczeństwa stosowania diet wegetariańskich, Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk, Olsztyn, 2019f 
6. Dieta wegetariańska, Paulina Jamrozik https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/zdrowe_diety/69678,dieta-wegetarianska [dostęp 10.09.2020 r., 13:00]
7. Już ponad 3 mln Polaków to wegetarianie lub weganie. Roślinne zamienniki mięsa zyskują na znaczeniu, Maciej Sikorski, https://www.green-news.pl/707-polska-weganie-wegetarianie-3-miliony [dostęp 10.09.2020 r., 13:22]